Podstawowa Opieka Zdrowotna
Osobom ubezpieczonym w Narodowym Funduszu Zdrowia przysługują bezpłatne świadczenia zdrowotne
w ramach podstawowej opieki zdrowotnej udzielane przez lekarzy, pielęgniarki i położne podstawowej opieki zdrowotnej oraz pielęgniarki szkolne.
Wybór lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej
Ubezpieczony ma prawo wyboru lekarza, pielęgniarki i położnej POZ spośród osób posiadających umowę z Małopolskim Oddziałem Wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia. Wybór następuje w drodze złożenia stosownej deklaracji wskazującej na wybór konkretnego lekarza, pielęgniarki, położnej. Nie obowiązuje rejonizacja.
Ubezpieczonemu przysługuje prawo wyboru tylko jednego lekarza, pielęgniarki lub położnej POZ i nie ma obowiązku zapisywania całej rodziny do tej samej osoby udzielającej świadczeń. Deklaracja, którą wypełnia ubezpieczony powinna być dostępna w każdej placówce podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz, pielęgniarka, położna POZ nie mogą odmówić żadnemu ubezpieczonemu zapisania się na listę podopiecznych ze względu na wiek, płeć, czy stan zdrowia. Jedyne ograniczenia, jakie mogą zaistnieć podczas składania deklaracji, wynikają z limitów podopiecznych przypadających na jedną osobę udzielającą świadczeń zdrowotnych.
Aktualnie obowiązujące limity podopiecznych:
1. Lekarz POZ (lekarz rodzinny, lekarz medycyny ogólnej, internista, pediatra) - do 2750 osób;
2. Pielęgniarka podstawowej opieki zdrowotnej - do 2750 osób;
3. Położna podstawowej opieki zdrowotnej - do 6600 osób populacji żeńskiej, w tym noworodki i niemowlęta obu płci do ukończenia 2 miesiąca życia;
4. Pielęgniarka szkolna – w zależności od typu szkoły do 1100 uczniów.
Zmiana lekarza, pielęgniarki, położnej rodzinnej
Ubezpieczony ma prawo wyboru (zmiany) lekarza, pielęgniarki, położnej POZ nie częściej niż dwa razy w roku.
W przypadku, gdy pacjent po raz trzeci w danym roku kalendarzowym zmienia lekarza POZ, pielęgniarkę lub położną rodzinną - wówczas jest zobowiązany do wniesienia na rachunek Oddziału Funduszu opłaty w wysokości 80 zł. Zmieniając lekarza, pielęgniarkę, położną POZ, należy pamiętać o przekazaniu swojej dokumentacji medycznej nowemu świadczeniodawcy. Poprzedni świadczeniodawca jest zobowiązany do wydania na wniosek ubezpieczonego kopii lub odpisów dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego. Koszty wykonania kserokopii lub odpisu ponosi wnioskujący, w tym przypadku pacjent.
Opieka sprawowana przez lekarza POZ
Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej zapewnia pacjentom dostęp do świadczeń zdrowotnych w przychodni/ ośrodku zdrowia, codziennie w godz. 8.00-18.00, a po godzinie 18.00 w dni powszednie oraz w soboty, niedziele, święta i dni ustawowo wolne od pracy, gwarantuje swoim pacjentom świadczenia w ramach nocnej i świątecznej opieki medycznej w POZ /nocnej i świątecznej ambulatoryjnej opieki lekarskiej oraz w uzasadnionych przypadkach wizyty domowe w miejscu zamieszkania. Pacjent może rejestrować się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej osobiście, telefonicznie lub za pośrednictwem osób trzecich.
W stanach nagłych, schorzeniach ostrych i nagłych zachorowaniach porada udzielana jest w dniu zgłoszenia, natomiast w schorzeniach przewlekłych świadczenia udzielane są w terminie uzgodnionym ze świadczeniodawcą.
Informacja dla pacjentów na temat lekarskiej opieki całodobowej, zawierająca numer telefonu, powinna być umieszczona na tablicy wewnątrz i na zewnątrz placówki POZ. Świadczenia z zakresu dziennej i nocnej pomocy wyjazdowej udzielane są pacjentom w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia, z wyłączeniem stanów bezpośredniego zagrożenia życia, w szczególności sytuacji : utraty przytomności, upadków z wysokości, złamań, wypadków komunikacyjnych, nagłych zaburzeń świadomości, urazów wypadkowych powstałych w nagłych sytuacjach, nagłej duszności, porażenia prądem elektrycznym, porodu oraz dolegliwości związanych z ciążą. Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej decyduje o diagnostyce, sposobach leczenia, kierowaniu pacjentów do poradni specjalistycznych, a także o objęciu leczeniem szpitalnym. Do kompetencji lekarza POZ należy także wnioskowanie o leczenie uzdrowiskowe, niektóre przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Ponadto realizuje zadania z obszaru profilaktyki i promocji zdrowia, jest odpowiedzialny za wykonywanie szczepień ochronnych, w tym także szczepień u dzieci i młodzieży szkolnej oraz przeprowadzanie profilaktycznych badań lekarskich (bilansów zdrowia).
Pacjenci, którzy złożyli pisemne deklaracje wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej mają prawo do:
badania i porady lekarskiej,
bezpłatnych badań diagnostycznych niezbędnych do podjęcia właściwej decyzji terapeutycznej (wg listy badań leżących w kompetencjach lekarza POZ wymienionych w "Zarządzeniu nr 72/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. ze zm. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju : podstawowa opieka zdrowotna"
transportu sanitarnego w przypadkach kiedy ze wskazań medycznych wymagają przewozu środkiem transportu sanitarnego drogowego (ambulansem) do najbliższego świadczeniodawcy, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, a w przypadku świadczeń realizowanych w trybie ambulatoryjnym także z powrotem do miejsca zamieszkania ( pobytu ) świadczeniobiorcy. Zlecenie na przewóz wystawia lekarz POZ po dokonaniu oceny stanu zdrowia oraz oceny stopnia niepełnosprawności pacjenta. Przewóz środkami transportu sanitarnego może być dla pacjenta bezpłatny, częściowo odpłatny lub odpłatny. Zlecenie na transport do poradni specjalistycznej, do której nie jest wymagane skierowanie od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, w tym do lekarza dentysty - na pierwszą poradę - wystawia lekarz podstawowej opieki zdrowotnej,
skierowania w razie uzasadnionej potrzeby na konsultację specjalistyczną lub objęcie leczeniem szpitalnym. W tym przypadku lekarz POZ kierujący pacjenta zobowiązany jest dołączyć do skierowania komplet badań diagnostycznych wykonanych w celu potwierdzenia wstępnego rozpoznania,
skierowania na leczenie rehabilitacyjne, uzdrowiskowe lub do opieki długoterminowej w placówce działającej w oparciu o umowę z NFZ,
informacji o innych zakładach opieki zdrowotnej działających na podstawie umowy z NFZ,
orzeczeń i zaświadczeń lekarskich wydawanych na życzenie ubezpieczonego, związanych z dalszym leczeniem, rehabilitacją, niezdolnością do pracy, kontynuowaniem nauki, uczestnictwem uczniów w zorganizowanym wypoczynku, a także zaświadczeń wydawanych dla celów pomocy społecznej lub uzyskania zasiłku pielęgnacyjnego,
profilaktycznych badań lekarskich w określonych grupach wiekowych,
szczepień ochronnych
Ubezpieczony ma ponadto prawo do informacji o zaprzestaniu udzielania świadczeń zdrowotnych przez wybranego lekarza POZ lub zmianie miejsca zatrudnienia przez tego lekarza.
Skierowania na badania kosztochłonne
Od 2010r. skierowania na tzw. badania kosztochłonne (ASDK ) mogą kierować tylko lekarze ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, rehabilitacji leczniczej oraz psychiatrii i leczenia uzależnień. Wyjątkiem są badania endoskopowe przewodu pokarmowego, na które mogą kierować lekarze podstawowej opieki zdrowotnej.
Badania kosztochłonne to badania wysokospecjalistyczne i powinny być wykonywane po wykorzystaniu innych procedur diagnostycznych będących w kompetencji lekarza POZ. Wyniki tych badań powinny być oceniane wyłącznie przez lekarza specjalistę.
Badania ASDK na które skierowali lekarze POZ w roku 2009 powinny zostać zrealizowane do 31 marca 2010 r.
Komunikat w sprawie wykonywania w trybie ambulatoryjnym badań tomografii komputerowej, rezonansu magnetycznego i innych ambulatoryjnych świadczeń diagnostycznych kosztochłonnych (ASDK) realizowanych na podstawie skierowań lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej wystawionych w roku 2009
Opieka sprawowana przez pielęgniarki POZ
Ubezpieczony ma prawo do świadczeń pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej codziennie od poniedziałku do piątku w godz. 8.00-18.00 w pełnym zakresie, natomiast w dni powszednie po godz. 18.00 oraz w soboty, niedziele, święta i dni ustawowo wolne od pracy w ramach nocnej i świątecznej opieki medycznej w POZ /nocnej i świątecznej wyjazdowej opieki pielęgniarskiej w POZ - w zakresie zapewniającym kontynuację niezbędnych świadczeń wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia i pielęgnacji.
Do świadczeń pielęgniarki POZ ma prawo każdy ubezpieczony, który złożył deklarację wyboru do pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. Obowiązują tutaj identyczne zasady jak w przypadku składania deklaracji do lekarza POZ.
Opieka sprawowana przez położne POZ
Położna podstawowej opieki zdrowotnej realizuje świadczenia zdrowotne w środowisku podopiecznego z zakresu pielęgnacyjnej opieki położniczej, ginekologicznej oraz zapewnia ciągłości świadczeń profilaktycznych, pielęgnacyjnych i leczniczych, od poniedziałku do piątku, w godz. 8.00 - 18.00. Do świadczeń położnej POZ ma prawo każda kobieta bez względu na wiek, która złożyła deklarację wyboru do danej położnej POZ oraz noworodki i niemowlęta obu płci do ukończenia 2 miesiąca życia. Obowiązują tutaj identyczne zasady jak w przypadku składania deklaracji do pielęgniarki oraz do lekarza POZ.
Obszar działalności pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej, to m.in.:
realizacja zleceń lekarskich w gabinecie pielęgniarki/położnej POZ oraz w miejscu zamieszkania /pobytu świadczeniobiorcy,
rozpoznawanie warunków i potrzeb zdrowotnych podopiecznych,
rozpoznawanie problemów pielęgnacyjnych,
planowanie i realizowanie opieki pielęgnacyjnej,
udzielanie pielęgniarskich świadczeń profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych wykonywanych samodzielnie,
edukacja zdrowotna, profilaktyka chorób i promocja zdrowia.
Rejestracja pacjentów do pielęgniarki i położnej POZ może odbywać się osobiście, telefonicznie lub za pośrednictwem osób trzecich.
W schorzeniach ostrych i nagłych porada winna nastąpić w dniu zgłoszenia, w schorzeniach przewlekłych pielęgniarka uzgadnia termin wizyty z ubezpieczonym.
Opieka sprawowana przez pielęgniarkę szkolną
Pielęgniarka, higienistka szkolna albo położna sprawują opieką profilaktyczną nad uczniami danej szkoły od klasy „0” (w szkołach podstawowych) do ostatniej klasy szkoły ponadgimnazjalnej, z wyłączeniem szkół dla dorosłych. Pielęgniarka szkolna zapewnia dostępność do świadczeń w wymiarze czasu odpowiednim do liczby uczniów i typu szkoły, z uwzględnieniem planu godzin lekcyjnych, zgodnie z ustalonym harmonogramem pracy.
Świadczenia są realizowane w znajdującym się na terenie szkoły gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, a w sytuacji, gdy na terenie szkoły nie ma takiego gabinetu - w przychodni/ ośrodku zdrowia.
Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami sprawowana przez pielęgniarkę, higienistkę szkolną lub położną obejmuje w szczególności:
wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych w poszczególnych grupach wiekowych;
kierowanie postępowaniem poprzesiewowym oraz sprawowanie opieki pielęgniarskiej nad uczniami z dodatnimi wynikami testów,
czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi,
sprawowanie, odpowiednio do typu szkoły czynnej opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi niepełnosprawnością, w tym realizacja, wyłącznie na podstawie zlecenia lekarskiego i w porozumieniu z lekarzem podstawowej opieki, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się uczeń, zabiegów i procedur medycznych koniecznych do wykonania u ucznia w trakcie pobytu w szkole,
udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadku nagłych zachorowań, urazów i zatruć,
prowadzenie u uczniów szkół podstawowych (klasy I-VI) grupowej profilaktyki fluorkowej,
udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej,
doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole.